थोडसं अर्थशास्त्र आणि जागतिक राजकारण
टॅरिफ युद्ध ते मंदीची वाटचाल – ट्रम्पचं मानसशास्त्र, जागतिक परिणाम आणि गुंतवणूकदारांसाठी धडे!
जगभरातील बाजारपेठांमध्ये सध्या एक वेगळीच अस्वस्थता पसरलेली आहे. कारण आहे – टॅरिफ युद्ध! अमेरिका आणि चीनमध्ये सुरू झालेल्या या आर्थिक संघर्षाने आता संपूर्ण जगालाच आर्थिक मंदीच्या उंबरठ्यावर आणून ठेवलं आहे. आणि ही परिस्थिती केवळ आकड्यांची नसून, मानसशास्त्राशी देखील घट्ट जोडलेली आहे.
टॅरिफ म्हणजे काय, आणि ती इतकी वाईट का?
‘Economics 101’ आपल्याला शिकवतं की, टॅरिफ्स – म्हणजे आयात कर – केवळ विरोधक देशालाच नव्हे तर स्वतःच्या अर्थव्यवस्थेलाही मारक ठरतात. वस्तू महाग होतात, स्पर्धा कमी होते आणि ग्राहकांना पर्याय कमी मिळतात. पण तरीही, ट्रम्प आणि अनेक राष्ट्रवादी नेते या धोरणावर आग्रही आहेत.
मग ट्रम्प हे का करत आहेत?
याचं उत्तर ‘आर्थिक’ नसून ‘मानसशास्त्रीय’ आहे. 2008 च्या जागतिक आर्थिक संकटानंतर जगभरात उजव्या विचारसरणीचे सरकारे सत्तेवर आली. युरोपपासून ते अर्जेंटिनापर्यंत, ‘गन-स्लिंगर’ नेते – म्हणजे आक्रमक, स्पष्टवक्ते आणि काहीशा वादग्रस्त भूमिका घेणारे नेते – लोकांनी निवडले.
अमेरिका विरुद्ध जागतिक ताकदींची झुंज
रशिया आणि चीन हे देश आता अमेरिकेच्या आर्थिक धोरणांपासून स्वतःला वेगळं करत आहेत. उदाहरण घ्या – रशिया स्विफ्ट (SWIFT) प्रणालीमधून बाहेर फेकला गेला, म्हणजे अमेरिकन डॉलर व्यवहारांपासून तोंड फिरवण्यात आलं. तरीही रशियन अर्थव्यवस्था कोलमडली नाही. उलट, त्यांनी देशांतर्गत अर्थव्यवस्था मजबूत केली.
ही गोष्ट आता इतर देशांनाही विचार करायला लावते – “अमेरिकेशी हातमिळवणीशिवायही आपण जगू शकतो का?”
ट्रम्पची रणनीती – मनगट दाखवा!
ट्रम्प हे अर्थकारणाच्या गणिताने नव्हे, तर जनतेच्या भावना पेटवून निर्णय घेतात. एखादं टॅरिफ लावणं म्हणजे त्यांनी बंदूक हवेत उगारली, आणि इतरांनी झुकायचं. कुणी झुकतो, कुणी चर्चा करतो, तर कुणी दूर जातो. पण शेवटी अमेरिका नेहमी ‘विजयी’ असल्याचा संदेश देते.
अमेरिका – एक सहन केलेली महासत्ता?
• 2008 चं संकट अमेरिकेच्या पोकळ आर्थिक नीतीमुळे झालं.
• 2020 ला त्यांनी अफाट नोटा छापून जगभरच्या चलन मूल्यांवर परिणाम केला.
• अनेक देशांना अमेरिका विशेष आवडत नाही, फक्त सहन करतात.
पुढे काय होण्याच्या शक्यता आहेत?
यातून दोनच संभाव्य मार्ग आहेत:
1. पुन्हा वाटाघाटी होतील आणि परिस्थिती पूर्ववत होईल.
2. सर्व देश हळूहळू रक्तस्त्राव करतील – म्हणजे आर्थिक झळ सोसतील.
गुंतवणूकदारांसाठी सल्ला: ही दशक विविधतेची (Diversification) आहे!
सध्याच्या अस्थिर आणि बहुध्रुवीय आर्थिक व्यवस्थेत फक्त एका देशावर किंवा चलनावर विसंबून राहणं धोकादायक ठरू शकतं. यासाठी:
• जगभरातील बाजारपेठांमध्ये गुंतवणूक करा
• विविध चलनात पैसा ठेवा
• वेगवेगळ्या मालमत्तांमध्ये (जसे की सोने, शेअर्स, बाँड्स, रिअल इस्टेट) गुंतवणूक करा
निष्कर्ष
टॅरिफ युद्ध ही केवळ आर्थिक रणभूमी नव्हे, तर राजकीय आणि मानसशास्त्रीय खेळही आहे. ही खेळी जगाच्या अर्थव्यवस्थेचं भवितव्य ठरवणार आहे. गुंतवणूकदारांनी केवळ आकडे पाहू नयेत, तर जगाच्या बदलत्या राजकारणाचाही अभ्यास करावा – कारण अर्थशास्त्र आणि जागतिक राजकारण हे आता अधिकाधिक गुंतागुंतीचे झाले आहे.
लेखक: नवा संवाद विश्लेषक टीम
श्रेणी: थोडंसा अर्थशास्त्र आणि जागतिक राजकारण
ब्लॉग: navasamvaad.blogspot.com
Sponsor: Investment Mantra