Elon Musk आणि त्यांची कंपनी Tesla ही जगभरात इलेक्ट्रिक वाहनांच्या क्रांतीचे अग्रदूत मानली जाते. पण भारतासारख्या उदयोन्मुख बाजारपेठेमध्ये अजूनही Tesla चं प्रत्यक्ष अस्तित्व नाही, हे निश्चितच लक्षवेधी आहे. गेल्या अनेक वर्षांपासून Elon Musk भारत सरकारसोबत चर्चेत आहेत, परंतु प्रत्यक्षात एकही Tesla कार भारतात अधिकृतपणे विकली जात नाही. यामागील सर्वात मोठं कारण म्हणजे भारतातील आयात कराची कठोर रचना. सध्या भारतात $40,000 पेक्षा कमी किंमतीच्या गाड्यांवर 60% आणि त्याहून अधिक किंमतीच्या गाड्यांवर 100% पर्यंत आयात शुल्क आहे. त्यामुळे Tesla च्या गाड्या भारतात येईपर्यंत त्यांच्या किमती जवळपास दुप्पट होतात आणि सामान्य भारतीयांसाठी त्या पूर्णतः अप्राप्य ठरतात. Elon Musk यांनी अनेक वेळा सूचित केलं आहे की भारत सरकारने जर आयात करात काही सवलत दिली, तर Tesla भारतात येण्यास तयार आहे, शिवाय उत्पादन केंद्रही उभं करू शकते. परंतु भारत सरकार 'Make in India' धोरणावर ठाम असून त्यांनी स्पष्ट केलं आहे की स्थानिक उत्पादनाशिवाय कोणत्याही गाडीला सवलत दिली जाणार नाही. या सगळ्या वादात भारतातील इलेक्ट्रिक वाहन क्षेत्राचं भवितव्य अडकलं आहे.
Tesla ही केवळ एक कार कंपनी नसून ती एक तंत्रज्ञानाचं प्रतीक आहे. Tesla भारतात आली, तर तिच्या सोबत फक्त गाड्या नव्हे तर एक प्रगत तंत्रज्ञान प्रणाली आणि जागतिक दर्जाचं उत्पादन मॉडेल देखील येईल. परंतु यासाठी देशात चांगलं चार्जिंग इन्फ्रास्ट्रक्चर, विश्वासार्ह ऊर्जा वितरण, आणि ग्राहकांची सजगता आवश्यक आहे. सध्या भारतातील EV चार्जिंग स्टेशन ही प्रामुख्याने मेट्रो शहरांमध्ये मर्यादित आहेत. लांब पल्ल्याचे प्रवास करताना चार्जिंगची चिंता ही अजूनही खरी आहे. टेस्लाच्या सुपरचार्जर नेटवर्कसाठी आवश्यक असलेली ऊर्जा आणि जागा उपलब्ध करून देणं हे सरकारसाठी मोठं आव्हान आहे. त्यामुळे जर टेस्ला भारतात येणार असेल, तर केवळ आयात सवलतीपुरती चर्चा उपयोगाची नाही, तर तिच्या सोबत येणाऱ्या संपूर्ण इन्फ्रास्ट्रक्चरबद्दलही चर्चेला समान महत्त्व द्यावं लागेल.
भारतातील ग्राहकांचं Tesla कडे बघण्याचा दृष्टिकोन वेगळा आहे. उच्चभ्रू आणि टेक्नोसेवी लोकांमध्ये Tesla ही एक प्रतिष्ठेची बाब आहे. Tesla चं ब्रँड व्हॅल्यू या गटात प्रचंड आहे. मात्र मध्यमवर्गीय ग्राहकांसाठी Tesla ही एक स्वप्नवत गोष्ट आहे. किंमत, चार्जिंग सुविधा, सर्व्हिसिंग यांचा अभाव यामुळे आजच्या घडीला मध्यमवर्गाला टेस्ला परवडणं शक्य नाही. म्हणूनच Tata Nexon EV, MG ZS EV किंवा Hyundai Kona सारख्या पर्यायांकडे ग्राहक वळत आहेत. त्यात किंमत तुलनात्मक कमी आहे आणि सेवा केंद्रंही अधिक सुलभ आहेत. जर Tesla ला भारतीय बाजारात यशस्वी व्हायचं असेल, तर तिने भारतासाठी खास तयार केलेली गाडी, जी ₹२५–३० लाखांच्या आत असेल, बाजारात आणावी लागेल. Elon Musk यांची क्षमता पाहता ही अशक्य गोष्ट नाही, परंतु त्यासाठी भारतात एक उत्पादन यंत्रणा उभी करणं अनिवार्य आहे.
Tesla चा भारतात प्रवेश झाला, तर यामुळे भारतातील EV क्षेत्राला गती मिळू शकेल. स्थानिक कंपन्या अधिक सुधारतील, रोजगार निर्मिती वाढेल आणि भारताचं जागतिक स्तरावर EV हब बनण्याचं स्वप्न प्रत्यक्षात उतरेल. मात्र यासाठी दोन्ही बाजूंनी लवचिकता आणि परस्पर विश्वास आवश्यक आहे. भारतानेही धोरणात्मक विचार करत टेस्ला सारख्या कंपनीसाठी स्वतंत्र धोरण आखणं गरजेचं आहे. सध्या अनेक राज्यांनी टेस्ला साठी जागा, सवलती आणि इन्फ्रास्ट्रक्चर देण्याची तयारी दर्शवली आहे. महाराष्ट्र, कर्नाटक, गुजरात या राज्यांनी टेस्लाच्या प्रतिनिधींशी चर्चा देखील केली आहे. परंतु निर्णय केंद्र सरकारकडे आहे. जर टेस्ला भारतात स्थानिक उत्पादन सुरू करत असेल, तर त्यासाठी वेगळा आयात कर सल्ला, सिंगल विंडो मंजुरी आणि धोरणात्मक प्रोत्साहन देणं गरजेचं ठरेल.
आज Tesla आणि भारत सरकार यांच्यातील संबंध एका निर्णायक वळणावर येऊन पोहोचले आहेत. ही केवळ एका कंपनीची चर्चा नाही, तर ती भारताच्या EV धोरणाची कसोटी आहे. जर भारताला EV मध्ये जागतिक नेता बनायचं असेल, तर जागतिक कंपन्यांसोबत सहकार्य आणि त्यांना अनुकूल वातावरण देणं हाच एकमेव मार्ग आहे. Tesla ची भारतात येण्याची वेळ अजूनही आली आहे, पण त्यासाठी दोघांनाही काही पावलं पुढे टाकावी लागतील. भारत सरकारने टेस्लाला विश्वास दिला, तर टेस्ला भारतात केवळ कार विकणार नाही, तर एक क्रांती घडवेल. आणि जर हे घडलं, तर लवकरच आपण भारतीय रस्त्यांवर देखील टेस्ला इलेक्ट्रिक कार्स धावताना पाहू शकू. पण त्यासाठी धोरण आणि दूरदृष्टी यांची गरज आहे. Tesla भारतात येणार का नाही, याचं उत्तर अजूनही स्पष्ट नाही. पण जर ते आलं, तर भारताचं EV भवितव्य अधिक वेगात पुढे जाईल हे निश्चित.