नवी मुंबईची पूररोधक क्षमता आणि शहरातील धरण तलावांचा वापर या वर्षीच्या जोरदार पावसात संपूर्णपणे अपयशी ठरला आहे. महानगराच्या वाढत्या पायाभूत सुविधांवर पावसाने आणलेल्या आव्हानाने अनेक प्रश्न उभे केले आहेत. या पावसात सध्याच्या स्थितीत शहरातील अनेक भाग पाण्याखाली गेले होते, ज्यामुळे नवी मुंबईतील पूर प्रतिबंधक उपाय योजनांची कार्यक्षमता सिद्ध करण्यात प्रशासनामध्ये मोठी अडचण निर्माण झाली आहे.
पूर प्रतिबंधक उपाय योजनांचे अपयश
नवी मुंबईत 1970 च्या दशकात उभारलेले ७ धरण तलाव आणि पूर नियंत्रण योजना यंदाच्या मुसळधार पावसामुळे पूर्णपणे निष्क्रिय झाल्या आहेत. या धरण तलावांचा उपयोग शहरातील अतिरिक्त पाण्याचा निचरा करण्यासाठी करण्यात येत होता, परंतु या वर्षीच्या पावसामुळे त्यांची क्षमता मर्यादित ठरली आहे. या तलावांमध्ये साठवलेले पाणी वेळेवर बाहेर न गेल्याने शहरातील काही भागांमध्ये पूरस्थिती निर्माण झाली होती.
विकासाला पर्यावरणाचा विसर
नवी मुंबईत वेगाने वाढत असलेले बांधकाम आणि अव्यवस्थित नियोजन यामुळे पूरस्थिती अधिकच गंभीर झाली आहे. धरण तलावांच्या आजूबाजूच्या भागांमध्ये नवनवीन प्रकल्प उभारले जात असताना, पाणी निचरा प्रणालीकडे दुर्लक्ष झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे. या परिस्थितीमुळे शहरातील पर्यावरणीय संतुलन बिघडत आहे आणि त्याचे परिणाम शहरवासीयांवर होऊ लागले आहेत.
स्थानिक प्रशासनाचे अपयश
स्थानिक प्रशासनाच्या अनियोजित विकास धोरणामुळे आणि पूर प्रतिबंधक योजनांच्या योग्य अंमलबजावणीच्या अभावामुळे नवी मुंबईतील पूर स्थिती अधिकच बिकट झाली आहे. हे चित्र स्पष्टपणे दाखवते की नियोजनाचा अभाव, भ्रष्टाचार, आणि प्रकल्पांच्या गुणवत्ता नियंत्रणाचा अभाव यामुळे पूर नियंत्रणाच्या बाबतीत आपण मागे पडलो आहोत.
पुढे काय?
नवी मुंबईतील नागरिक आता अधिक शाश्वत, दीर्घकालीन उपाययोजनांची मागणी करत आहेत. केवळ नवीन प्रकल्प उभारण्याऐवजी, पर्यावरणपूरक नियोजन, सांडपाणी व्यवस्थापन, आणि शहराच्या नैसर्गिक संसाधनांचा योग्य वापर याकडे लक्ष दिले जाणे आवश्यक आहे.